Parafia Stany

Kaplica zabytkowa

Click here to see english version of this page


W okresie II wojny światowej działalność parafii Stany została zawieszona przez władze hitlerowski, a kościół z 1801 roku został przeniesiony do Stalowej Woli. Tamta świątynia znajduje się dziś w Stalowej Woli jako pierwszy kościół w tej miejscowości pod wezwaniem św. Floriana.

Dzieła odbudowy parafii, a przede wszystkim podstawowego miejsca kultu, jakim jest świątynia,, podjął się nowy powojenny proboszcz w osobie Ks. Romana Dobrzańskiego, zamianowany w październiku 1946 roku, który zastał zdewastowaną wieś i pustkę, jak chodzi o budynki kościelne. Straty parafii w wyniku działań wojennych oszacowano wówczas na kwotę 7429 koron. W odręcznej notatce z 21 października 1946 roku ks. Dobrzański zapisał: ?W czasie objęcia parafii dnia 20 października 1946 roku zniszczonej przez okupanta nic nie zastałem?. Przystąpiono wówczas do odbudowy kościoła, plebanii i budynków gospodarczych.

Kościół ten w kolejnych latach poddawany był różnym pracom zarówno jego wygląd jak i wystrój. W 1956 zewnętrzne ściany kościoła zostały oszalowane deskami, jako wotum dla Matki Bożej, a wewnątrz wykonano drugą powałę. Malowanie kościoła miało miejsce w 1964 roku. Projekt opracował i równocześnie był wykonawcą artysta prof. Marian Stroński z Przemyśla. W 1975 kościół został konsekrowany. Z tej okazji na chórze kościelnym zamontowano nowe 12 głosowe organy, a w ołtarzu głównym ufundowano pancerne nowe tabernakulum. W tym samym roku powstała także nowa dzwonnica, do której zakupiono nowy 350 dzwon.
Kościół powojenny służył społeczności przez kilka dziesięcioleci. Stale poddawany był zabiegom konserwatorskim i naprawczym, m. in. w na początku lat 80 ubiegłego stulecia wymieniono drewnianą podłogę na posadzkę, jednak z biegiem czasu nie wystarczał na spełnianie praktyk pobożnych, choćby ze względu na ciasnotę i chłód porą zimową. Zachowany został do dziś i znajduje się obok nowej murowanej świątyni z 1981 roku.

Na przestrzeni kilku ostatnich lat wykonano następujące prace:
2006 – poddano konserwacji całą zewnętrzną elewację,
2007 – Odnowiono ramy i obraz św. Jana Gwalberta w głównym ołtarzu
2008 – Odnowiono krzyż, dawniej usytuowany w tzw. ?tęczy?
2010 – Wymieniono instalację elektryczną wewnętrzną, tablice rozdzielcze oraz instalację odgromową, przy finansowym wsparciu Samorządu Gminy Bojanów, Wojewódzkiego konserwatora i Starosty Powiatu Stalowa Wola.
2012 – Remont konstrukcji dachu wraz ze zmianą poszycie dachu przy współfinansowaniu przez Stowarzyszenie ?Lasowiacka Grupa Działania? w ramach Europejskich Funduszy na Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Samorządu Gminy Bojanów i Wojewódzkiego Konserwatora i Urzędu Marszałkowskiego.
2013 – Remont kaplicy cmentarnej rodziny Komorowskich przy współfinansowaniu Samorządu Województwa Podkarpackiego w ramach Wdrażania Lokalnych Strategii Rozwoju, Konserwatora Zabytków i Urzędu Gminy Bojanów
2014/2015 – Remont ścian wewnętrznych, odnowienie ściennej i sufitowej polichromii oraz wymiana słupów wewnętrznych przy współfinansowaniu Urzędu Marszałkowskiego , Urzędu Gminy i Konserwatora Zabytków.
2016 Konserwacja ołtarza bocznego Matki Bożej Różańcowej przy współfinansowaniu Urzędu Marszałkowskiego , Urzędu Gminy i Konserwatora Zabytków.

Opr. Ks. Zbigniew Mistak

Przypisy:
1. Archiwum Parafialne, Tom: Protokoły/Sprawozdania, sprawozdanie nr 3 z 26-11-1956 r.
2. Korespondencja z dnia 15-06-1964 r. do Kurii Biskupiej w Przemyśli, (archiwum parafialne)
3. Archiwum Parafialne, Tom: Protokoły/Sprawozdania, sprawozdanie nr 8

Sponsorami programu wymiany poszycia dachu byli:
– Samorząd Gminy Bojanów,
– Wojewódzki Konserwator Zabytków,
– Urząd Marszałkowski w Rzeszowie.
– Stowarzyszenie ?Lasowiacka Grupa Działania? w ramach Europejskich Funduszy na program Rozwoju Obszarów Wiejskich.
– Ministerstwo Finansów z Funduszy Europejskich

Konserwacja zabytkowego drewnianego kościoła w Stanach

Projekt pn. ?Prace konserwatorskie i restauratorskie przy zabytkowym Kościele św. Jana Gwalberta i św. Tekli oraz XIX w. Kaplicy cmentarnej w Gminie Bojanów?, w ramach osi priorytetowej IV Ochrona środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego, działanie 4.4 Kultura RPO WP na lata 2014-2020.

Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jana Gwalberta i św. Tekli w Stanach pozyskała dofinansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020 na zadanie pn. ?Prace konserwatorskie  i restauratorskie przy zabytkowym Kościele św. Jana Gwalberta i św. Tekli oraz XIX w. Kaplicy cmentarnej w Gminie Bojanów?.

Całkowita wartość projektu: 608 370,29 zł

Dofinansowanie UE: 517 114,72 zł

Przedmiotem projektu są prace konserwatorskie i restauratorskie przy zabytkowym kościele oraz kaplicy cmentarnej.

Drewniany kościół poddany zostanie pracom konserwatorskim i restauratorskim polegającym na wymianie okien, renowacji drzwi, okiennic i krat, wykonaniu nowej posadzki oraz nowych schodów na chór, wymianie uszkodzonych desek elewacji. Zostanie wykonane podświetlenie elewacji kościoła, system sygnalizacji pożarowej oraz monitoring. Ponadto zaplanowano prace konserwatorskie znajdujących się wewnątrz zabytków ruchomych: nastawa ołtarza głównego, ołtarz Serca Jezusa, kopia obrazu Pana Jezusa z Limpias,  Krucyfiks, ambona ? odtworzenie na podstawie zdjęć i tekstów źródłowych.

W kaplicy cmentarnej prace polegać będą na naprawie i uzupełnieniu tynków wewnętrznych ścian i sufitów oraz wykonaniu nowej powłoki malarskiej, a  dodatkowo wykonane zostaną prace konserwatorskie znajdującego się w kaplicy ołtarza.

W ramach projektu przy kościele zamontowane zostanie urządzenie multimedialne służące udostępnianiu i upowszechnianiu zasobów dziedzictwa kulturowego kościoła św. Jana Gwalberta i św. Tekli  poprzez multimedialną prezentację.

Po wykonaniu wszystkich prac obiekt będzie udostępniany 8 godz. dziennie. Kościół będzie otwarty, ale wewnątrz zostaną zamontowane kraty uniemożliwiające wejście do nawy głównej w celu ochrony zabytku. Dzięki takiemu rozwiązaniu odwiedzający będą mogli obejrzeć wnętrze i nie będzie ryzyka, że wyposażenie zostanie zniszczone.

Parafia podejmuje również działania zmierzające do wpisania obiektu na listę zabytków Szlaku Architektury Drewnianej.